Trải qua những bể dâu của tiến trình lịch sử, những ca khúc của nhạc sĩ Phạm Duy vẫn có sức sống bền bỉ và kết nối với trái tim những người yêu nhạc. Nhân dịp kỷ niệm 100 năm sinh nhật ông, hãy cùng Phương Nam điểm lại những dấu son trong cuộc đời và sự nghiệp của một nghệ sĩ tài hoa, người đã để lại cho đời một gia tài âm nhạc và nghiên cứu đồ sộ.
Phạm Duy (05.10.1921 – 27.01.2013) là một trong những nhạc sĩ lớn của nền Tân nhạc Việt Nam. Âm nhạc của ông là sự kết hợp độc đáo giữa nền tảng âm nhạc cổ truyền Việt Nam với kỹ thuật, phong cách của nhạc hàn lâm Tây phương, tạo nên nhiều tác phẩm có tính đột phá và giàu sức ảnh hưởng đối với các nhạc sĩ thuộc nhiều thế hệ. Ngoài ra, ông còn là một nhà nghiên cứu âm nhạc thực thụ với những công trình khảo cứu về âm nhạc Việt Nam có giá trị.
Qua hơn 70 năm sự nghiệp, trải qua nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng của đất nước, Phạm Duy đã để lại cho đời gia tài âm nhạc khổng lồ với hơn 1000 ca khúc do ông sáng tác hoặc viết lời. Những sáng tác của ông không chỉ nhận được sự tán thưởng của người trong giới mà còn giành được nhiều tình cảm của công chúng. Điều đó không hề dễ đạt được đối với một tác giả.
Từ sau sáng tác đầu tay Cô hái mơ (phổ thơ Nguyễn Bính, 1942), Phạm Duy bằng sự tự học nhạc, tự tập đệm đàn guitare và đi hát đã chính thức góp mặt vào sinh hoạt âm nhạc nước nhà. Để rồi từ đó, âm nhạc Phạm Duy được ngân vang trên toàn cõi Việt Nam. Ca khúc của ông len lỏi từ khắp làng xóm của thôn quê, cho đến mọi ngõ ngách của thành thị. Người ta hát những Tình ca, Nghìn trùng xa cách, Áo anh sứt chỉ đường tà; nâng niu những Nương chiều, Quê nghèo, Bà mẹ Gio Linh, Bà mẹ quê, và yêu mến những Nụ tầm xuân, Đưa em tìm động hoa vàng, Ngậm ngùi, Kiếp nào có yêu nhau,… Có thể người ta không nhớ tên, không thuộc hết lời ca khúc, nhưng tất cả đều có chung sự rung cảm khi nghe giai điệu nhạc của Phạm Duy, cảm nhận được tình người, tình yêu quê hương thấm đẫm trong từng câu hát.
Một người yêu nhạc – thi sĩ Nguyễn Đình Toàn đã viết: “Khi người ta cố giữ giọt nước mắt trong lòng hay để nó lăn dài trên má; khi người ta cười nụ nhỏ hay cất tiếng hát to; khi người ta quỵ ngã hay lúc hăng hái dấn bước trên đường; người ta đều có cho mình một câu hát của Phạm Duy.”
Bắt đầu từ năm 2005, Công ty CP Văn hóa Phương Nam PNC (đơn vị chủ quản của Phương Nam Phim, Phương Nam Book, Nhà Sách Phương Nam) đã ký hợp đồng độc quyền khai thác tác phẩm của nhạc sĩ Phạm Duy tại Việt Nam, không chỉ giới hạn trong sự nghiệp âm nhạc (các ca khúc do Phạm Duy sáng tác, các ca khúc nhạc ngoại do Phạm Duy đặt lời Việt) mà còn mở rộng ra các công trình biên khảo, sách hồi ký,… Trong đó, Phương Nam Phim đã ra mắt công chúng yêu nhạc series Phạm Duy gồm 8 CD album với những giọng ca quen thuộc như Duy Quang, Ánh Tuyết, Quang Linh, Thu Minh, Quang Dũng, Đức Tuấn. Album vol.3, chủ đề “Tình Hoài Hương” là CD đặc biệt nhất khi có sự góp mặt của nữ danh ca Thái Hiền – cô con gái đầu tiên của nhạc sĩ Phạm Duy. Phương Nam Book đã xuất bản nhiều ấn phẩm nghiên cứu, biên khảo hay và có giá trị của Phạm Duy như Tính Dân Tộc Trong Âm Nhạc Phạm Duy, Tân Nhạc Việt Nam Thở Ban Đầu, Âm Nhạc Học Và Hành, đặc biệt là tác phẩm Đặc Khảo Về Dân Nhạc Ở Việt Nam được in lần đầu từ hơn 50 năm trước, đã và đang được nhiều thế hệ yêu âm nhạc dân gian, nhiều nhà nghiên cứu, nhiều thế hệ sinh viên chuyên ngành âm nhạc dân gian đã sử dụng sách này để làm tài liệu tham khảo cho nghiên cứu của họ. Ngoài ra, Phương Nam Book còn xuất bản sách nhạc gồm tập hợp những bản nhạc quen thuộc của nhạc sĩ Phạm Duy như sách nhạc Vang Vọng Một Thời, tình ca Phạm Duy – Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng,… Bên cạnh đó, Phương Nam đã tổ chức nhiều liveshow biểu diễn sân khấu nghệ thuật với những tuyệt phẩm của nhạc sĩ Phạm Duy, diễn ra tại Nhà hát Hòa Bình dưới sự chỉ đạo và hòa âm phối khí của các ê-kíp và nhạc sĩ tên tuổi tại Việt Nam.
Mối quan hệ thân tình giữa Phương Nam và gia đình nhạc sĩ Phạm Duy được xây dựng trên nền tảng tôn trọng, chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau. Thuở còn sinh thời, nhạc sĩ Phạm Duy đã đồng hành cùng Phương Nam trong nhiều hoạt động, sự kiện, cũng như hỗ trợ Phương Nam vượt qua những giai đoạn khó khăn và cùng Phương Nam tạo dựng nhiều chương trình đáng nhớ trong làng nhạc Việt.
Nhạc sĩ Trần Văn Khê đã nhận xét “âm nhạc Phạm Duy mang một dấu ấn khó phai trong dòng chảy âm nhạc Việt, và hạnh phúc hiếm có nhất: vẫn vững chãi trước ba đào thời gian”. Tại cột mốc quan trọng này, Công ty CP Văn hóa Phương Nam đã lên kế hoạch tổ chức nhiều sự kiện bao gồm liveshow biểu diễn mừng kỉ niệm 100 năm ngày sinh, phát hành album mới và sách ảnh kỉ niệm 100 năm sinh nhật nhạc sĩ Phạm Duy. Tuy nhiên, đợt bùng phát của đại dịch covid-19 từ tháng 5 đến nay đã ảnh hưởng nhiều đến tiến độ thực hiện những kế hoạch này.
Các tác phẩm nhạc (gồm CD, nhạc hòa tấu, DVD liveshow) và sách biên khảo, sách nhạc, của nhạc sĩ Phạm Duy hiện đang được giảm giá tại hệ thống Nhà Sách Phương Nam trên toàn quốc và website thương mại điện tử nhasachphuongnam.com. Chương trình kéo dài từ ngày 05.10 đến hết ngày 07.10.2021.
