Berry & Dolly – bộ sách thiếu nhi nổi tiếng của Hungary, được dựng thành phim hoạt hình năm 2010 – đã có phiên bản tiếng Việt do dịch giả Giáp Văn Chung chuyển ngữ. Tác phẩm được Phương Nam Book xuất bản nhân dịp hè để phục vụ bạn đọc nhỏ tuổi.
Nằm trong series truyện thiếu nhi Bogyó és Babóca nổi tiếng của Hungary do nữ tác giả Bartos Erika viết lời và vẽ minh họa. Ba tập sách trong bộ truyện Berry & Dolly xoay quanh những câu chuyện hàng ngày của đôi bạn thân – cậu bé ốc sên Berry và cô bé cánh cam Dolly.
Niềm vui, khó khăn hay xung đột trong những năm mẫu giáo được tác giả trình bày bằng ngôn ngữ giản dị, gần gũi để các bé nhỏ có thể đọc hiểu, tăng trí tưởng tượng và tương tác qua những hình ảnh sinh động, đầy màu sắc. Bộ truyện còn nhắc đến nhiều vấn đề khó nói với trẻ nhỏ như sự đố kỵ, sợ hãi, sự ăn năn, mất mát… Thông qua đó tuyền tải những bài học về kỹ năng sống, về cách giao tiếp, ứng xử với mọi người xung quanh.
Thế giới côn trùng muôn màu với hệ thống nhân vật đa dạng
Tác phẩm có cách xây dựng nhân vật, độc đáo, giàu cá tính. Bên cạnh hai nhân vật chính là cậu bé ốc sên Berry và cô bé cánh cam Dolly, bộ truyện còn có hệ thống nhân vật phụ phong phú là những người bạn của cả hai như: ong Balthazar, bướm Flutter, bọ hươu Stanley, bọ khoai tây Eddy, dế Zephyr, châu chấu Leapy, chuồn chuồn Zephyr, bọ hoa Bubble, dế Alfonso, cô giáo ong nghệ Bumblebee, bọ dừa Maurice… Thông qua đó, thế giới côn trùng muôn hình muôn dạng, muôn sắc màu hiện ra thật sống động trước mắt các bé.
Không chỉ có hệ thống nhân vật chính – phụ, tác giả Bartos Erika còn xây dựng một loại nhân vật thứ ba có vai trò là người quan sát câu chuyện. Đó chính là Mặt Trời và Mặt Trăng. Tuy cả hai nhân vật này không có câu thoại nào nhưng cũng là một nhân vật quan trọng trong truyện vì cả hai chứng kiến được hết mọi sự kiện đang diễn ra (Mặt Trời quan sát các sự kiện ban ngày, Mặt Trăng quan sát các sự kiện ban đêm), thể hiện đủ cung bậc cảm xúc cùng các nhân vật. Điều này giúp tăng tính tương tác, tạo cảm giác gần gũi cho các bé khi đọc truyện vì được thấy có nhân vật cũng đóng vai trò là khán giả như chính mình trong câu chuyện.
Yếu tố mĩ thuật đơn giản mà độc đáo
Berry & Dolly có bố cục khung tranh độc đáo, khác với phần lớn sách tranh thiếu nhi thông thường khi phân khung tranh theo chiều ngang, và tỉ lệ chia không gian giữa tranh và lời dẫn có nhất quán cho toàn bộ các trang trong sách. Phần tranh chiếm tỉ lệ khoảng 75%, còn phần lời dẫn là 25%. Chính cấu trúc này tạo cho người đọc có cảm giác về chuyển động liền mạch như xem những khung hình trong phim – khi đó, lời dẫn truyện phía dưới phần nào có vai trò tương đồng như phụ đề phim.
Bên cạnh đó, tuy nét vẽ trong Berry & Dolly theo phong cách đơn giản nhưng vẫn diễn tả được đầy đủ hành động, cảm xúc của nhân vật. Thậm chí, sự đơn giản ấy còn dễ tạo cảm giác gần gũi cho trẻ vì gợi nhớ đến những bức tranh do chính các họa sĩ nhí vẽ. Nếu yêu thích câu chuyện, sau khi đọc xong, trẻ còn có thể tập kí họa lại nhân vật hay những khung tranh mình yêu thích theo phong cách giản dị của họa sĩ Bartos Erika.
Đi học thật là vui:
Học cách tôn trọng lẫn nhau trong vui chơi và học tập
Tập sách Đi học thật là vui gồm có hai câu chuyện:
Lạc vào hang nhện, Một ngày ở trường mẫu giáo.
Lạc vào hang nhện truyền tải một bài học ý nghĩa đến cho các bé: đừng đánh giá sự việc qua vẻ bề ngoài. Chú Nhện tuy có vẻ đáng sợ nhưng vẫn có thể là người bạn tốt.
Trong khi đó, Một ngày ở trường mẫu giáo lại dạy bé cách hòa đồng với bạn bè trong lớp, không phân biệt trò chơi theo những định kiến về giới tính, ví dụ như: trò đua xe chỉ dành cho bé trai, trò búp bê chỉ dành cho bé gái. Tất cả mọi người đều có quyền bình đẳng lựa chọn trò chơi mình thích. Một ngày ở trường mẫu giáo có thể trải qua thật êm đềm khi các bé học cách tôn trọng lẫn nhau trong vui chơi và học tập.
Cùng bay nào:
Biến hoàn cảnh khó khăn thành trò chơi lí thú
Tập sách Cùng bay nào gồm có hai câu chuyện:
Bay cùng chiếc diều, Phù thủy và ác quỷ.
Bay cùng chiếc diều truyền tải bài học: biến hoàn cảnh tưởng chừng khó khăn thành một trò chơi lí thú. Một lần nữa, tác phẩm đề cao tình bạn khi cả nhóm không ai bỏ rơi ai mà cùng nhau giải quyết vấn đề.
Trong khi đó, Phù thủy và ác quỷ dạy trẻ một cách nhẹ nhàng nhưng thấm thía bài học: những gì mình không muốn thì cũng đừng làm điều đó cho người khác. Trong truyện, hai đôi bạn đã cùng hù dọa nhau khiến cho cả hai nhóm đều trải qua những phen hoảng sợ. Từ đó, các nhân vật rút ra bài học là sẽ không bao giờ đem nỗi sợ hãi đến cho bạn mình.
Tình bạn tuyệt vời:
Luôn sẵn sàng giúp đỡ khi bạn bè gặp khó khăn
Tập sách Tình bạn tuyệt vời gồm có hai câu chuyện:
Làm bạn nhé!, Berry trượt cầu vồng.
Làm bạn nhé!: Học cách cảm ơn và báo đáp thích đáng với người đã giúp đỡ mình
Làm bạn nhé! là câu chuyện mở đầu cho cả bộ truyện, kể về việc Berry và Dolly đã trở thành bạn bè như thế nào. Truyện dạy bé cách giúp đỡ bạn bè khi thấy bạn mình gặp khó khăn; đồng thời, ở phía người nhận được sự giúp đỡ, phải biết cách cảm ơn và báo đáp thích hợp với người đã giúp đỡ mình.
Ngoài ra, câu chuyện cũng nêu lên một triết lí sâu sắc rằng ta không cần phải tranh giành một phần nhỏ những lợi lộc cỏn con với bạn mình hay những người xung quanh khi ngoài kia còn cả bao la đại dương những điều tốt đẹp. Thay vì mãi tranh giành trong ao hồ nhỏ hẹp, cùng giúp nhau ra biển lớn mới là việc nên làm. Trong truyện, khi cả ba nhân vật đều học được cách giúp đỡ nhau; cuối cùng, tất cả họ đều có được phần thưởng xứng đáng cho riêng mình.
Berry trượt cầu vồng: Cầu vồng của tình bạn mới là thứ đáng giá nhất
Câu chuyện độc đáo, ngộ nghĩnh khi đặt ra tiền đề: Berry muốn trượt trên cầu vồng. Với góc nhìn của người lớn, việc này chắc chắn không thể thực hiện được. Nhưng tác giả thực sự đã hóa thân thành trẻ con để viết câu chuyện này. Sau cơn mưa, cậu nhóc Berry nhìn thấy cầu vồng giống như một cái cầu trượt và tìm đủ mọi cách để có thể leo lên: bắc thang, dùng bóng bay… nhưng kết quả chỉ là những cú ngã đau đớn. Nhìn thấy sự buồn bã, thất vọng của bạn, Dolly quyết tâm làm một món quà đặc biệt để dành tặng Berry nhân dịp sinh nhật; đồng thời, cũng là để khích lệ tinh thần cậu bé.
Truyện vừa dạy cho trẻ về một hiện tượng trong tự nhiên, vừa truyền tải thông điệp ý nghĩa về tình bạn. Trong cuộc sống, ta phải chấp nhận rằng do điều kiện thực tế qui định, không phải lúc nào điều ta mong muốn cũng thành sự thật. Tuy nhiên, hãy cứ giữ lấy điều mình mơ ước vì có thể một lúc nào đó, nó sẽ trở lại dưới hình dáng khác – hình dáng dó có thể không hoàn toàn như ta đã chờ mong lúc ban đầu nhưng vẫn tràn ngập niềm vui khôn cùng. Cũng giống như Berry, tuy cậu bé không đặt chân lên được cầu vồng thật, nhưng cậu đã có cho mình một cầu vồng đặc biệt khác – cũng là một bảo vật quý giá trên đời: cầu vồng của tình bạn.
Nếu như cầu vồng của thiên nhiên là thứ thật khó chạm vào thì cầu vồng của tình bạn lại là thứ thật gần gũi mà bất cứ ai – với một trái tim trong sáng và sự trân trọng, nâng niu đủ đầy – cũng đều có thể chạm tay.
Nhận xét
“Câu chuyện đầu tiên của Berry & Dolly được xuất bản vào năm 2004, sau đó cô bé cánh cam và cậu bé ốc sên cùng bạn bè nhanh chóng chiếm được trái tim các bạn nhỏ Hungary. Và cho tới nay, các tập truyện của Berry & Dolly vẫn tiếp tục được đón nhận, không chỉ ở Hungary mà còn vươn ra chinh phục bạn đọc nhỏ lẫn các lứa tuổi lớn hơn ở nhiều quốc gia khác.
– Szojka Éva Szilvia, Tổng Lãnh sự Hungary tại TP. HCM
Về tác giả
Bartos Erika sinh năm 1974, vốn là một kiến trúc sư; sau khi sinh con, bà trở thành người kể chuyện. Đầu tiên, bà chỉ kể chuyện cho con nghe; nhưng về sau, được bạn bè và người quen động viên, bà bắt đầu chia sẻ những câu chuyện đến với đông đảo độc giả hơn. Từ đó, bà trở thành tác giả sách thiếu nhi, gặt hái được vô số thành công. Berry & Dolly là tác phẩm nổi tiếng nhất của bà.
Thông tin tác phẩm:
- Tựa chính: Berry & Dolly
- Tác giả: Bartos Erika
- Thể loại: Sách thiếu nhi
- Giá bìa: 96.000đ/tập
- Sách do Phương Nam Book và NXB Phụ nữ Việt Nam liên kết xuất bản
